Welvaartsziekten
Welvaartsziekten hebben vaak één grote onderliggende oorzaak, namelijk insulineresistentie. Bij welvaartsziekten kun je denken aan:
- Diabetes type 2
- Overgewicht
- Hoge bloeddruk
- Slechte cholesterolwaarden
- PCOS
- Het metabool syndroom oftewel syndroom X
Klachten die hiermee verband houden zijn bijvoorbeeld vermoeidheid en het hebben van laaggradige ontstekingen.
In deze blog leg ik uit wat insuline en insulineresistentie is. Hoe het ontstaat en waardoor dit de oorzaak is van veel welvaartsziekten. En als laatste hoe je dit weer oplost.
Insuline en de bloedsuikerspiegel
De koolhydraten die we uit de voeding halen worden in het bloed opgenomen. Na een maaltijd die koolhydraten bevat stijgt daardoor de hoeveelheid suikers in het bloed. De bloedsuikerspiegel schommelt tussen bepaalde waarden. Deze mag niet te hoog worden, maar ook niet te laag. Hiervoor werken de hormonen insuline en glucagon samen. Als de bloedsuikerspiegel na een maaltijd stijgt zorgt insuline ervoor dat het teveel aan suikers wordt opgenomen.
Maar als de bloedsuikerspiegel te laag dreigt te worden dan gaat het lichaam glucagon vrij geven. Glucagon zorgt ervoor dat er voldoende suikers wordt opgenomen in de bloedbaan. Samen zorgen ze dus voor het evenwicht van de bloedsuikerspiegel.
Het insuline systeem
Het insulinesysteem bestaat uit insuline en insulinereceptoren. Insuline is een stof die zich vrij door de bloedbaan beweegt. Hoe meer suikers er in de bloedbaan zitten, des te meer insuline er wordt aangemaakt.
Om de suikers uit de bloedbaan te krijgen is er een doorgang nodig. Hiervoor zijn insulinereceptoren nodig. Het zijn als het ware een soort poortjes die vastzitten aan de celwanden.
De insuline die zich vrij door de bloedbaan begeeft bindt zich aan deze insulinereceptoren. Op dat moment openen deze poortjes zich en laten de glucose uit de bloedbaan erdoor. Hierdoor daalt de bloedsuikerspiegel weer.
Hoe onze genen ontregeld raken door welvaart
Onze genen geven elk moment van de dag opdracht om allerlei lichaamseigen stoffen aan te maken. Denk aan hormonen, neurotransmitters, bestanddelen van het bloed en immuunsysteem, allerlei receptoren en nog veel meer.
Je kunt onze genen zien als de software die ervoor zorgt welke stoffen er aangemaakt worden en hoeveel er wordt aangemaakt. Ze zorgen voor een lichamelijke balans en zorgen dat alle lichaamsprocessen op elkaar af zijn gestemd.
Dit systeem is wel tegen een stootje bestand. Maar als het lange tijd te maken krijgt met factoren die niet gezond zijn voor de mens, dan raakt het wel ontregelt. Denk aan:
- Voeding: te veel eten, te vaak eten, onnatuurlijke voeding zoals junkfood, fabrieksmatige voeding met een overdaad aan suikers, onnatuurlijke vetten (zoals transvetten) of chemische toevoegingen.
- Chemische stoffen: chemische toevoegingen aan voeding en verzorgingsproducten, gewasbestrijdingsmiddelen, luchtverontreiniging
- Lichamelijke activiteit: extreem sporten of amper beweging.
Onze genen (uit het DNA) staan in principe ‘aan’. Ze maken dan de lichaamseigen stoffen aan zoals het bedoelt is. Maar dit kan ook anders. En dit gebeurt vaak bij het insulinesysteem.
Na jaren overbelasting raakt het lichaam insulineresistent
Tegenwoordig eten en drinken veruit de meeste mensen in Nederland en andere westerse landen te veel en te vaak bewerkte producten die veel suikers en zetmeel bevatten.
Ons lichaam krijgt jaar in jaar uit daardoor dagelijks teveel koolhydraten te verwerken die de bloedsuikerspiegel snel laten stijgen. Het lichaam raakt resistent voor insuline. Dat betekent dat er steeds minder insulinereceptoren op de celwand worden geplaatst en dat deze steeds minder gevoelig worden om te reageren op insuline. Om dit te compenseren en te zorgen dat de bloedsuikerspiegel wel op peil kan blijven maakt het lichaam extra veel insuline aan.
Als het insulinesysteem helemaal is uitgeput gaan de genen die het insulinesysteem regelen steeds meer ‘uit’ staan. Je lichaam raakt uitgeput om insuline aan te maken en de insulinereceptoren zijn niet meer gevoelig voor insuline. Als je dit punt bereikt heb je diabetes type 2. Je lichaam kan de bloedsuikerspiegel niet meer binnen gezonde waarden houden. Dit heeft heel veel invloed op je gezondheid en levensenergie.
Momenteel zijn er meer dan 1,3 miljoen mensen met diabetes type 2 in Nederland. Lang niet iedereen die insulineresistent is zal diabetes type 2 ontwikkelen. Maar als je bedenkt dat 95 procent van de Nederlanders een bepaalde mate van insulineresistent is, weet je ook dat onze huidige voeding zorgt voor een enorm gezondheidsprobleem.
Waardoor ontstaan welvaartsziekten uit insulineresistentie
Vanuit insulineresistentie kun je andere welvaartsziekten ontwikkelen. Welke deze onder andere zijn en hoe dit ontstaat lees je in deze lijst:
- Overgewicht: door overgewicht ontstaat insulineresistentie. Maar door insulineresistentie is er meer insuline nodig om de bloedsuikerspiegel te reguleren. En des te meer insuline er nodig is, des te makkelijker kom je aan in gewicht en is het lastiger om af te vallen. Een vicieuze cirkel dus.
- Hoge bloeddruk: bij insulineresistentie werkt de zoutpomp in de nieren minder goed, waardoor er teveel zout in het bloed blijft circuleren. Om het teveel aan zout te compenseren houdt het lichaam meer vocht in de bloedbaan vast. Gevolg is dat de bloeddruk gaat stijgen.
- Slechte cholesterolwaarden: Het teveel aan suikers in de bloedbaan dat niet in de spieren of in de lever kan worden opgeslagen, wordt opgeslagen als vet. Om dit te vervoeren naar de vetcellen is LDL cholesterol nodig. Dus bij een teveel aan koolhydraten wordt de hoeveelheid LDL (het slechte cholesterol) verhoogd.
- PCOS: door insulineresistentie en een teveel aan lichaamsvet maakt het vrouwelijk lichaam teveel testosteron aan. Hierdoor kan de eisprong verstoort raken waardoor het moeilijker wordt om zwanger te raken.
- Diabetes type 2: als het lichaam zo ernstig insulineresistent is geworden kan het op een gegeven moment de bloedsuikerspiegel niet meer reguleren.
- Laaggradige ontstekingen: door insulineresistentie krijgen veel mensen vaak vetopslag rond de buik en in en rondom de organen. Met name het buikvet zorgt ervoor dat er teveel leptine wordt aangemaakt. Leptine is een hormoon die het immuunsysteem activeert waardoor deze overactief wordt en zorgt voor laaggradige ontstekingen. Laaggradige ontstekingen kunnen de basis van heel veel (auto)immuun aandoeningen vormen. Laaggradige ontstekingen zijn samen met een slecht cholesterol een risico voor hart- en vaatziekten. Daarnaast zorgen ze voor vermoeidheid.
Hoe los je insulineresistentie op
Insulineresistentie los je op het insulinesysteem te ontlasten zodat het weer kan herstellen. Gelukkig gaat het herstellen van insulineresistentie heel wat sneller dan de tijd die het heeft gekost om het te ontwikkelen.
Gezonde voeding en meer beweging vormen hierbij de basis.
Ik kan je hierbij helpen. Door je leefstijl aan te passen naar een manier die bij je genen past (maar uiteraard wel in een modern jasje!) en rekening te houden met de klachten die je momenteel al hebt ontwikkeld vanuit de insulineresistentie, kun je insulineresistentie omkeren. Zolang er geen blijvende schade is ontstaan (bijvoorbeeld neurologische schade door diabetes type 2) kun je hier helemaal van herstellen.
Hiervoor heb ik een aantal cursussen geschreven die aangepast zijn op de klachten die je kunt hebben:
- Cursus diabetes type 2 omkeren: geschikt als je diabetes type 2 hebt.
- Cursus metabool syndroom omkeren: als je bloedsuikerspiegel te hoog is en je daarbij te maken hebt met de (meeste van de) volgende klachten: hoge bloeddruk, hoge triglyceridenwaarden, slechte cholesterolwaarden en/of een teveel aan buikvet.
- Cursus insulineresistentie omkeren: bij (vermoeden van) insulineresistentie, moeilijk gewicht kunt kwijtraken, PCOS, als je lange tijd niet gezond hebt gegeten en/of als je wilt weten hoe je je lichaam het beste kunt voeden en bewegen.
Om meer te weten te komen vind je onderaan de pagina de linken naar de verschillende cursussen.
Tot slot nog een interessante ontdekking over fibromyalgie:
Wordt fibromyalgie ook (deels) veroorzaakt door insulineresistentie
Een aantal jaren is er een klein onderzoek in Amerika geweest naar de relatie tussen fibromyalgie en insulineresistentie. Omdat er in eerder onderzoek was aangetoond dat er een relatie is tussen insulineresistentie en een disfunctie van de kleine bloedvaten in de hersenen, vroegen onderzoekers zich af of er een relatie is tussen de pijnbeleving die mensen met fibromyalgie ervaren en insulineresistentie.
Ten eerste ontdekten deze wetenschappers dat er (een klein) verschil in de bloedsuikerwaarden zit tussen gezonde personen en mensen met fibromyalgie. De mensen die ze hebben getest met fibromyalgie waren allemaal insulineresistent.
Vervolgens kregen deze mensen ook een behandeling met metformine. Metformine is een medicijn die voor wordt geschreven bij mensen met diabetes type 2 (en trouwens soms ook bij PCOS). De resultaten waren verbluffend. Bijna iedereen ervaarde een afname in pijn en bij de helft van de mensen waren de pijnklachten compleet verdwenen.
Mensen met fibromyalgie ervaren vaak een heel scala aan klachten, waarvan je vanuit meerdere uitgangspunten aan kunt werken. Maar het lijkt erop dat insulineresistentie en het omkeren daarvan zeker toegevoegd moet worden aan het verminderen van fibromyalgieklachten.
Op dit moment krijgen mensen met fibromyalgie geen metformine voorgeschreven. Enerzijds is het jammer, want het geeft mensen met fibromyalgie direct inzicht of (een groot deel van) de klachten veroorzaakt worden door insulineresistentie. Anderzijds pakt metformine de oorzaak van de klachten niet aan, namelijk het herstellen van de insulineresistentie.
In december 2021 verwacht ik de cursus fibromyalgieklachten klaar te hebben. Hierin wordt gewerkt aan het omkeren van insulineresistentie, maar voegen we ook andere behandelmogelijkheden toe om de klachten zoveel mogelijk te kunnen verminderen.
