Oergezond met vet

Lacina van der Wagen – Couperus

oergezond met vet

Kwaadsprekerij over vet

Van geen enkel voedingsmiddel wordt zo veel kwaad gesproken als over vetten. Vetten zouden ons dik maken, verzadigde vetten zorgen voor hart- en vaatziekten, eet alleen plantaardige vetten want die zijn gezond, voeding met 0% vet krijgen het stempel ‘verantwoorde keuze’. En zo zal er vast nog veel meer over vet gesproken worden.

De werkelijkheid over vetten ligt veel genuanceerder dan alles wat je de laatste vijftig jaar hierover hebt gehoord. Probeer daarom alles wat je als waarheid beschouwt over vetten even aan de kant te zetten.

Onlangs zijn er een aantal grote onderzoeken geweest die hebben gekeken naar het risico van verzadigd vet op hart- en vaatziekten. En zo bleek uit deze grote onderzoeken dat er geen verband is tussen een hoge inname van verzadigde vetten en het risico op het krijgen van hart- en vaatziekten. Dus, of je voeding nou relatief veel of weinig verzadigd vet bevat, het heeft geen invloed op je hart- en bloedvaten.

Vervang je een deel verzadigd vet door gezonde meervoudig onverzadigde vetzuren (welke dat zijn lees je verderop in deze blog), dan neemt het risico op hart- en vaatziekten iets af.

Vervang je een deel verzadigd vet door koolhydraten, dan neemt het risico op hart- en vaatziekten juist toe. En dit is wat er in de afgelopen vijftig jaar volop gebeurt doordat de gezondheidsraad dit adviseert. Teveel vet en verzadigd vet is volgens hun slecht en moeten vervangen worden door koolhydraten. Onze gezondheid is de laatste vijftig jaar ook snel achteruit gegaan. En dit is dus één van de redenen.

Het advies uit deze grote onderzoeken is dat we meer omega 3 vetzuren moeten gebruiken en meer groenten en fruit eten. En de inname van transvetten te verminderen.

Indeling van vetten

Vetten kunnen we indelen naar herkomst. Dan hebben we het over plantaardige vetten en dierlijke vetten.

Maar we kunnen ze ook indelen op basis van de scheikundige structuur. En dan spreken we over verzadigde vetten, enkelvoudig onverzadigde vetten, meervoudig onverzadigde vetten en transvetten.

Verzadigde vetten

Verzadigde vetten gebruik je als je iets op hoge temperatuur wilt verhitten. Denk aan wokken, aanbraden van vlees of aan frituren. Verzadigde vetten zijn namelijk de enige vetten die tegen verhitting kunnen. De onverzadigde vetzuren kunnen hier minder goed tegen en gaan oxideren of veranderen door verhitting in transvetzuren.

Ik raad je aan om altijd een verzadigd vetzuur te nemen als het vet erg heet moet worden. Roomboter kun je hiervoor gebruiken, maar nog beter is ghee (dit is roomboter waar de eiwitten uit gefilterd zijn), kokosolie of ossewit. Ossewit werd vroeger veel gebruikt om in te frituren. Later werd (onterecht!) gezegd dat dierlijke vetten slecht zijn en toen zijn we massaal overgestapt op zonnebloemolie. Zonnebloemolie is echter een meervoudig onverzadigd vetzuur en kan daardoor (met uitzondering van de High Oleic zonnebloemolie) minder goed tegen verhitting, waardoor de zonnebloemolie al gauw oxideert en ongezond wordt.

Enkelvoudig onverzadigde vetten

Vetten die bestaan uit enkelvoudig onverzadigde vetzuren zijn olijfolie, avocado’s, hazelnoten en amandelen. Ze zijn gezond. Deze vetten kunnen nog redelijk goed tegen een hoge temperatuur, mits de temperatuur lager blijft dan 170 graden. Je kunt deze oliën prima koud gebruiken. Maar als je hiermee gaat bakken moet je er goed opletten dat je het vuur niet te hoog zet en de groente en/of vlees daarna op een lagere temperatuur laat garen. Bijvoorbeeld door toevoeging van een beetje water of bouillon.

Als je graag met olijfolie kookt, kun je er ook voor kiezen om het vlees eerst even in een klein beetje ossenvet of kokosvet aan te braden. Op het moment dat je de temperatuur kunt minderen kun je nog een scheut olijfolie toevoegen.

Meervoudig onverzadigde vetten

Deze vetten worden ook de essentiële vetzuren genoemd. Dit zijn de omega 3 en omega 6 vetzuren. Beide soorten kunnen we niet zelf aanmaken dus moeten we ze via de voeding binnen krijgen.

Meervoudig onverzadigde vetten kunnen niet goed tegen verhitting. Zodra deze vetten te heet zijn geweest ontstaan er stoffen in de olie die je gezondheid kunnen schaden. Ook zijn ze erg gevoelig voor oxidatie door zuurstof en licht. Ze bederven dus door aan zuurstof of aan licht blootgesteld te worden.

Omega 3 vetzuren kun je weer onderverdelen in ALA, EPA en DHA. De ALA vind je in plantaardige bronnen zoals lijnzaad, walnoten en chiazaad. De DHA en EPA vind je in dierlijke bronnen en dan met name vette vis en algen. En in mindere mate in vlees, zuivel en eieren, mits deze producten afkomstig zijn van dieren die losgelopen hebben en die hebben gegraasd. Zijn ze bijgevoerd met granen of soja dan zullen ze veel minder omega 3 bevatten.

Omega 6 vetzuren vind je in zonnebloem-, mais- en sojaolie en ook in halvarine en margarine. Het zit ook in vlees, zuivel en eieren. 

De balans tussen omega 3 en omega 6 vetzuren

Beide vetzuren hebben we nodig, maar ze horen in een natuurlijk evenwicht voor te komen. 

Vanuit de vroegere natuurlijke leefwijze kregen we ongeveer net zoveel omega 3 vetzuren binnen als omega 6. Dat hebben we ook nodig voor een goed werkend immuunsysteem.

Tegenwoordig krijgen de meeste mensen veel te veel omega 6 binnen en veel te weinig omega 3 binnen. Hierdoor komt het immuunsysteem onder druk te staan. 

Verstandig is het dan ook om zelf geen omega 6 producten zoals zonnebloemolie, halvarine of margarine meer toe te voegen aan je maaltijden. Je krijgt hier nog voldoende van binnen via zuivel, vlees, eieren, noten en zaden. Vervang de zonnebloemolie, halvarine en margarine door roomboter, ghee, kokosvet, olijfolie of ossewit. 

En zet vette vis veel vaker op het menu, of neem dagelijks een goed supplement omega 3 vetzuren (EPA en DHA).

Wil je hier meer over lezen dan lees dan het artikel ‘Het belang van een goede balans tussen omega 3 en omega 6 vetzuren’. Deze vind je tussen de andere artikelen.

Transvetten

Er bestaan twee soorten transvetten. De ene vorm komt in minimale hoeveelheden voor in dierlijke vetten. Dit zijn natuurlijke transvetten en niet slecht voor de gezondheid.

Tegenwoordig bevat fabrieksmatige voeding veel onnatuurlijke transvetten. Dit zijn oliën (die in principe gezond waren) die door middel van een chemisch proces verhard worden naar gehard vet of geharde olie. Bij dit proces ontstaan transvetten. 

Geharde vetten zijn een goedkope grondstof en worden daarom vaak gebruikt in de voedingsmiddelenindustrie. Het wordt vaak toegevoegd aan koekjes, gebak, cake, chips, bladerdeeg, snoep, margarine en halvarine, frituurvet, snacks zoals kroketten, patat, koffiecreamer, maaltijdmixen en -sausen, pindakaas en allerlei kant en klaar maaltijden.

Transvetten herken je aan de volgende termen: margarine, halvarine, gedeeltelijk geharde olie of vet, geharde olie of vet, gedeeltelijk gehydrogeneerde olie of vet.

Margarine en halvarine bevatten dus niet alleen heel veel omega 6 vetten, maar ook veel transvetten. Reden genoeg dus om te laten staan.

Transvetten worden in verband gebracht met een verhoogde kans op welvaartsziekten zoals kanker en hart- en vaatziekten. Ook verhoogt het de insulinewaarden en heeft daardoor specifiek voor mensen met insulineresistentie, het metabool syndroom of diabetes type 2 een slechte invloed. Het verhoogt de hoeveelheid slechte cholesterol (LDL) en verlaagt de hoeveelheid gezond cholesterol (HDL). 

Daarnaast kan het lichaam transvetten moeilijk verwerken. Transvetten hebben een negatieve invloed op het immuunsysteem. Probeer ze dus zoveel mogelijk te vermijden.

Vetten zijn gezond

Natuurlijke vetten beïnvloeden de insulinespiegel en ook de bloedsuikerspiegel niet. Ze horen thuis in een gezond dieet. Als je tot nu toe bang was voor vet en dit heel minimaal gebruikt, ga dan vanaf vandaag meer gezonde vetten aan je voeding toevoegen. 

Neem regelmatig of dagelijks een handje vol noten. Voeg ze bijvoorbeeld toe aan je ontbijt of aan een andere maaltijd. Eet regelmatig avocado, lijnzaad of chiazaad. Voeg olijfolie toe aan je salade. Eet zo vaak mogelijk een stuk vette vis. En gebruik gerust een goede hoeveelheid roomboter.

Lacina 1 rond

Over de auteur

Lacina vd Wagen- Couperus is orthomoleculair natuurgeneeskundig therapeut.

In Praktijk van Nature (Leeuwarden) behandeld ze mensen met diverse klachten; van allergieën, intoleranties, hormonale klachten tot aan onbegrepen klachten.

Daarnaast schrijft ze blogs over voeding en gezondheid. Met haar kennis wil ze mensen bewust maken dat een oergezonde leefstijl belangrijk is om zo fit mogelijk te blijven. En als je een welvaartsaandoening hebt, hoe deze met een oergezonde leefstijl vaak weer om te keren is.

Cursussen

Interessant?

Deel dit artikel en help anderen oergezond te worden

Vind hieronder meer waardevolle blogs

Overzicht cursussen

Klik op een cursus voor meer informatie.

En vraag daar direct de gratis tips aan die je op weg helpen om je klachten te verminderen.

Of ga terug naar de homepagina.

× Hoe kan ik je helpen?