De relatie tussen stress & insulineresistentie en diabetes type 2
Stress zorgt op meerdere manieren voor het ontwikkelen van insulineresistentie en diabetes type 2.
Naast ongezonde eetgewoontes speelt stress een belangrijke rol bij het ontstaan van insulineresistentie en diabetes type 2. Hier zijn meerdere oorzaken voor. Hoe dat zit en op welke manieren dat werkt leg ik in deze blog punt voor punt uit.
Het stress hormoon cortisol
In de oertijd was het belangrijk om te kunnen vechten of vluchten zodra we met een gevaarlijke situatie te maken hadden. En doordat we actie ondernamen op het moment dat er gevaar dreigde, bleef het lichaam in een gezond fysiologisch evenwicht.
Tegenwoordig hebben we voornamelijk te maken met chronische stress. Geen eng beest dat ons wil verscheuren, maar teveel werkdruk, de mobiele telefoon waar we telkens op moeten reageren, een relatie die niet altijd even lekker loopt, de eisen waar we tegenwoordig aan moeten voldoen, de eeuwige mailtjes die we moeten beantwoorden, de zorgen die we hebben over geld, familie of al het slechte nieuws wat ons ter ore komt. Kortom, ons hoofd wordt de hele dag door belast.
Stress maakt cortisol vrij. Cortisol zorgt ervoor dat de bloedsuikerspiegel stijgt, zodat we voldoende energie voorhanden hebben om te vechten of te vluchten.
Vaak blijven we in de stress hangen, zonder dat daar een actie, beweging op volgt. De vrijgemaakte suikers worden dus niet verbruikt en insuline wordt aangemaakt om het teveel aan bloedsuikers weer naar de spieren en de lever te transporteren.
Als het insulinesysteem wordt overbelast, raakt het lichaam insulineresistent.
Door stress eten we vaak meer dan nodig is
Meestal gaan we bij stress dus niet vechten of vluchten, maar eten we stress vaak weg. Iets eten geeft eventjes een geluksgevoel of een gevoel van troost en ontspanning. Bijna iedereen heeft de neiging om een emotie te koppelen aan eten. Verdriet, stress, geluk, feest, gezelligheid, vermoeidheid…. op elke emotie volgt al gauw een eetmoment.
Vanuit de evolutie aten we om te overleven, tegenwoordig eten we naast de drie maaltijden per dag bij alle mogelijke gelegenheden.
Door teveel en te vaak te eten, zeker als dit ook nog troostvoeding betreft (denk aan junkfood, chips, koek) plegen we een aanslag op ons spijsverteringssysteem en werken we insulineresistentie en diabetes type 2 verder in de hand.
Een verhoogde activiteit van het enzym serine
Zodra insuline aanhaakt op de insulinereceptor zou je denken dat het proces klaar is en dat de glucose opgenomen kan worden zodat de bloedsuikerspiegel weer stabiliseert.
Maar er vind nog een tussenstap plaats waar het mis kan gaan. Zodra insuline zich verbindt met de insulinereceptor wordt fosfaat in de cel gebonden aan tyrosine óf aan serine.
Als het fosfaat aan tyrosine wordt gebonden werkt het systeem perfect en worden de suikers opgenomen.
Bindt het fosfaat aan serine, dan wordt er geen signaal gegeven om de glucose door te laten, maar wordt de receptor juist geblokkeerd.
Een overheersing van serine in de cel zorgt hierdoor voor insulineresistentie en het ontwikkelen van diabetes type 2.
De oorzaken van een verhoogde activiteit van het enzym serine in de cel zijn chronische stress en overgewicht.
De vicieuze cirkel door stress
Dus door stress maken we cortisol vrij waardoor de bloedsuikerspiegel stijgt. Als we deze stress niet fysiek ontladen en de vrijgemaakte bloedsuikers niet gebruiken, moet het lichaam insuline vrijgeven om de bloedsuikerspiegel weer te normaliseren. Het insulinesysteem wordt hierdoor overbelast. Omdat we de stress toch moeten ontladen zijn we vaak geneigd om stress weg te eten. Zeker junkfood en koolhydraatrijke producten geeft stoffen in onze hersenen af die ons even ontspannen en troosten. Maar deze extra maaltijd moet ook weer verteerd worden en de extra binnen gekomen koolhydraten moeten ook weer uit de bloedbaan verwijderd worden met insuline. Daarnaast ontregelt de overactieve cortisol nog tal van andere lichaamsstoffen waardoor je makkelijk aankomt in gewicht en het juist moeilijker wordt om af te vallen.
Chronische stress zorgt dus voor insulineresistentie en overgewicht. En dit probleem wordt alleen nog maar verergert door het enzym serine.
Chronische stress en overgewicht zorgen voor een toename van serine, waardoor het teveel aan bloedsuikers nu nog minder makkelijk wordt opgenomen in de spieren en lever, omdat serine de insulinereceptor blokkeert.
Teveel stress (in combinatie met overgewicht) zorgt er dus voor dat de bloedsuikerspiegel te veel stijgt en dat het teveel aan bloedsuiker niet goed kan worden opgenomen omdat de insulinereceptoren geblokkeerd worden. Duurt deze situatie te lang dan wordt het lichaam steeds meer insuline resistent en op het moment dat het lichaam de bloedsuikerspiegel niet meer kan reguleren dan ontstaat diabetes type 2.
Stress verminderen
Heb je last van insulineresistentie of diabetes type 2, ga dan aan de slag met de stress in je leven. Denk hierbij aan sport, yoga en/of meditatie. Of zoek hulp bij een coach of therapeut.
In de cursussen ‘insulineresistentie omkeren’ en ‘diabetes type 2 omkeren’ komt het onderwerp stress ook aan bod en worden er meerdere mogelijkheden aangereikt om stress te verminderen. Uiteraard is het aanpakken van voeding ook een belangrijke pijler om insulineresistentie en diabetes type 2 weer om te keren.
